Wałbrzych – zagłębie nie tylko węglowe?

Stare śląskie miasteczko Wałbrzych kojarzone jest  głównie z wydobyciem węgla. Mało kto pamięta, że to właśnie tutaj w 1820 r. powstała pierwsza na ziemiach śląskich fabryka porcelany.  Jej założycielem był kupiec Rausch (kilka lat późnij powołał  do życia jeszcze jedną manufakturę w Wałbrzychu).

Sukces mężczyzny buduje spryt i odpowiednia kobieta…..

Filiżanka z Wałbrzycha z oferty Antykwariatu

W 1825 r. w fabryce Rauscha zatrudnił się młodziutki malarz porcelany Carl Krister. Carl, człowiek utalentowany i przedsiębiorczy szybko wykupił (częściowo za pieniądze żony) obie fabryki Rauscha i połączył w jedno przedsiębiorstwo.

Kto chce jednak  odnieść sukces potrzebuje jeszcze odrobiny sprytu i przychylności losu. Szczęśliwie dla Kristera królewska manufaktura berlińska używała w tym czasie znaku KPM (Koniglische Porcellan Manufaktur) połączonego z berłem. Dzięki temu Krister mógł sygnować swoje wyroby prawie identycznie – KPM (Krister Porcellan Manufaktur) jedynie berło zamieniając na prostą kreskę. Ten sprytny fortel pozwolił mu zmylić klientów i w szybkim czasie ugruntować mocna pozycję na rynku.

Kto należał do czołówki?

Bomboniera z Jaworzyny

Nie trzeba było długo czekać aby  inni śmiałkowie zachęceni sukcesami Kristera zakładali kolejne manufaktury. Na ziemiach śląskich jak grzyby po deszczu wyrastały fabryki porcelany w Jaworzynie Śląskiej, Starym Zdroju, Tułowicach, Parowej, Żarach, Szczawienku, Strzegomiu (często kilka w jednej miejscowości). Ponieważ były to duże prężnie działające firmy, możemy dziś cieszyć oczy ich bogatą ofertą.

Malutcy będą wielkimi?

Mlecznik z Błotnicy

Konkurencję z dużymi fabrykami przegrywały małe manufaktury, m.in. w Jeleniej Górze, Gozdnicy, Błotnicy, Brzegu, Pieńsku.

Dziś zły los się od nich odwrócił . Ponieważ bardzo mała ilość ich produktów przetrwała do naszych czasów stanowią  szczególnie atrakcyjny kąsek dla wytrawnego kolekcjonera, osiągając ceny wielokrotnie wyższe niż porcelana pochodzącą z dużych fabryk.

W czym kochają się Polacy?

Wazon z Żar

Porcelana śląska jest traktowana przez nas, Polaków, w sposób wyjątkowy. Dla wielu, podobnie jak dla mnie jest to kwestia sentymentu, taka porcelanę znamy  z domów naszych rodziców i dziadków. Choć bez wątpienia kochamy wszystkie śląskie, porcelanowe cacuszka, to jednak szczególnym uczuciem darzymy wczesne XIX w. wyroby oraz porcelanę pochodzącą z małym, krótko działających fabryk. Łakomym okiem patrzymy także na delikatną porcelanę secesyjną, a od paru lat w zastraszającym tempie  rośnie liczba zakochanych bez pamięci w porcelanie żarskiej.

Za co Ślązaków ceni świat?

Filiżanka ze Szczawienka

Ponieważ porcelana śląska była eksportowana praktycznie na cały świat, nic dziwnego, że dzisiaj możemy znaleźć jej kolekcjonerów w wielu krajach. Zainteresowanie porcelana śląską znajduje swoje odzwierciedlenie w ofertach zachodnich antykwariatów i domów akcyjnych, które starają się oferować najwyższej klasy wyroby śląskie. W wielu krajach bez problemu można zaopatrzyć się w literaturę dotyczącą porcelany ze Śląska (http://www.amazon.de/Porzellanmanufaktur-Tielsch-Altwasser-wertvolles-Porzellan-Schlesien/dp/3898760065 ) .

Bardzo liczne grono kolekcjonerów stanowią Amerykanie, którzy szczególnie cenią porcelanę Hermanna Ohme ze Szczawienka  ( klub kolekcjonerów porcelany ze Szczawienka  http://www.soiop.org/index.html ) oraz porcelanę tułowicką  (klub kolercjonerów porcelany z Tułowic  http://rsprussia.com/ ). . Inna dużą grupę znajdziemy naturalnie w Niemczech.

Iwona

Bibliografia:

Encyklopedia Śląskiej Porcelany tom I – Irena Gatys, Roman Gatys